Haarlem is de zesde monumentenstad van Nederland, met 1149 rijksmonumenten en 1238 gemeentelijke monumenten. Daaronder vallen de 22 hofjes die er nog over zijn.

Een wandeling door Haarlem gaat natuurlijk langs een aantal hofjes, maar ook
– over de Grote Markt met de Grote Sint Bavo, het aloude raadhuis, de Vleeshal van Lieven de Key en het monument voor Laurens J. Coster;

– de Bakenesserkerk, algemeen beschouwd als de mooiste kerk van Haarlem;

– de voormalige Koepelgevangenis, waar nu onder andere een bioscoop, university college en gamemuseum in zit;

– voor het Hofje van Bakenes uit 1395, het oudste hofje van Nederland, staat het Namenmonument uit 2012 voor 715 weggevoerde Joden;

– Teylers Hofje hoort natuurlijk bij Teylers Museum, het oudste museum van Naderland;

– de Waalse Kerk aan het Begijnhof is de oudste kerk van Haarlem, gebouwd in 1348;

-De Janskerk was tot 1625 de zetel van de Commanderij van Sint Jan, de Hospitaalridders die tijdens een kruistocht de Egyptische stad Damiate veroverd zouden hebben – een van de vele Haarlemse legenden (waar de jaarlijks klinkend damiaatjes nog aan herinneren);

En dan zijn er nog de Amsterdamse Poort, het Frans Hals Museum in het voormalig Oudemannenhuis, de Waag, het Corrie ten Boom Museum met de gereconstrueerde schuilkamer uit de oorlog, de Nieuwe Kerk van Jacob van Campen en nog fraais om uit te kiezen in het centrum.

Buiten het centrum is er de magnifieke Nieuwe Sint Bavo van Jos Cuypers, met vooral twintigste-eeuwse kerkelijke kunst.