Het Vondelpark

cultuurhistorische rondleiding

Het ‘Rij- en wandelpark’ werd 150 jaar geleden opgericht door inspanningen van de katholieke notabelen van Amsterdam, met een monument van Amsterdams beroemdste dichter Vondel, die tot het katholicisme was overgegaan. Napoleon III leverde een aanzienlijke financiële bijdrage. Rond het park verrees een wijk van welgestelde katholieken, onder wie Pierre Cuypers, architect van het Rijksmuseum, die met voorkennis een stuk grond kocht en er een rij huizen ontwierp. Zelf bewoonde hij drie opeenvolgende, ruime villa’s in dezelfde Vondelstraat, ontworpen door hemzelf en zijn zoon Jos.
De villa’s aan het park zijn in vigerende stijlen van 1900 gebouwd: neorenaissance, neogotisch, art nouveau etc. De Vrijmetselaarstempel, in de oorlog grondig vernield, is dan weer in Berlagiaanse trant gebouwd door een broeder, op de plek van Heinekens Bierhuis. Cuypers prachtige Vondelkerk werd al snel aangevuld met de Obrechtkerk, thans een waar museum van moderne kerkelijke kunst.

Het park zelf is een rijksmonument van Romantische tuinaanleg, gesierd met gedenktekens en beelden van onder anderen Jan Bronner en Picasso, maar ook het Ronde Blauwe Theehuis, een monument van het Nieuwe Bouwen. Het Paviljoen uit 1880 is, na het vertrek van het Filmmuseum, ingrijpend verbouwd voor de Avro.
Aan de andere zijde van het park staat het verrukkelijke chaletgebouw van de Amsterdamsche Huishoudschool, een jeugdherberg sinds het Vondelpark toevluchtsoord werd voor hippies en Damslapers in 1972.